Los finales del yo

la poesía de Alfonsina Storni y la educación literaria a través de las figuras del suicidio

Visualizações: 22

Auteurs

DOI :

https://doi.org/10.61389/revell.v3i36.8304

Mots-clés :

poesía argentina, feminismo, símbolos suicidas, muerte, formaci´ón literaria

Résumé

La poeta argentina Alfonsina Storni acaba con su vida en 1938. Este gesto logró hendirse sutilmente en el centro de su obra: paradójicamente le dio más vitalidad, y le aportó una pátina de misterio o sospecha sobre la que releer sus poemas. Este artículo se interesa por lo que este dato pueda enriquecer la experiencia literaria de los lectores que se acercan a la escritura storniana, dejando evidente que sus significaciones no se agotan. En concreto, se utiliza la metodología del avance mediante nudos temáticos, que otorga resultados siempre interesantes en educación literaria. Los núcleos seleccionados para organizar los contenidos literarios son el viaje, el sufrimiento, el amor como muerte y el deseo de la muerte, así como el mar y la muerte como bálsamo. El estudio concluye que, a pesar de que su actitud suicida no es abordada en primera persona abiertamente en su obra, estos halos temáticos permiten acercar la vida de Alfonsina Storni a su obra, y esta a su vida, a través de la interpretación de símbolos y metáforas.

Bibliographies de l'auteur

Elia Saneleuterio, Universitat de València

Doutora em Filología Española pela Universitat de València – Espanha. Professora Associada da Universitat de València – Espanha. ORCID iD: https://orcid.org/0000-0003-4060-9518. E-mail: elia.saneleuterio@uv.es

Emilie L. Bergmann, University of California, Berkeley

Doutora em Romance Languages pela Johns Hopkins University – Estados Unidos. Professora Emérita da University of California – Estados Unidos. ORCID iD: https://orcid.org/0009-0000-2869-5578. E-mail: elb@berkeley.edu

Références

BACHELARD, Gaston. El agua y los sueños, México, Fondo de Cultura Económica, 1978 [1.ª ed. en francés: 1942].

BALLESTER, Josep, y Noelia IBARRA. “La enseñanza de la literatura y el pluralismo metodológico”, Revista OCNOS, 5, 25-36, 2009.

BALLESTER, Josep. L’educació literària, València, PUV, 1999. 2a edició 2007.

BORDONS, Gemma (coord.). La poesia contemporània. Una eina per canviar actituds en els futurs mestres i per millorar la llengua, Barcelona, Graó, 2009.

BORDONS, Gemma, y Ana DÍAZ PLAJA. (coords.). Ensenyar literatura a secundària: formant lectors crítics, motivats i cultes, Barcelona, Graó, 2004.

BOUSOÑO, Carlos. El irracionalismo poético (El símbolo), Madrid, Gredos, 1977.

CALLE, Leandro, y Jaqueline VASSALLO. Alfonsina Storni. Literatura y feminismo en la Argentina de los años 20. Editorial Universitaria Villa María, 2016.

CASSANY, Daniel. Rere les línies, sobre la lectura contemporània, Barcelona, Empúries, 2006.

CHEVALIER, Jean, y Alain GHEERBRANT. Diccionario de los símbolos, Barcelona, Herder, 2007.

DARRICADES, George-Michel. La muerte en tres visiones poéticas. Razón y fe: Revista hispanoamericana de cultura, Tomo 261, Nº 1336, 2010, 151-154.

DELEUZE, Gilles, y Félix GUATTARI. Mil Mesetas. Capitalismo y esquizofrenia, Valencia, Pre-textos, 1988.

DELEUZE, Gilles. Empirismo y subjetividad. Las bases filosóficas del anti-Edipo, Barcelona, Granica, 1977.

DELGADO, Josefina. Alfonsina Storni. Una biografía, Buenos Aires, Planeta, 1990.

GALÁN, Ana Silvia, y Graciela GLIEMMO. La otra Alfonsina. Buenos Aires: Aguilar, 2002.

GARCÍA ORAMAS, María José. “Alfonsina Storni y el (a)mar loco de las mujeres”. Clepsydra: Revista de Estudios de Género y Teoría Feminista, 12, 2013, 99-106. http://riull.ull.es/xmlui/handle/915/6276

GARZÓN-ARRABAL, Celia. El teatro de Alfonsina Storni: feminismo e innovación / Alfonsina Storni's theater: feminism and innovation. Chapel Hill, University of North Carolina, 2008. Disponible en https://doi.org/10.17615/6vjd-d176

HENRÍQUEZ, María Griselda, Silvia STORNI y María Josefina CASTILLA. Las genealogías. Una herramienta para el análisis sociohistórico. RevIISE: Revista de Ciencias Sociales y Humanas, Vol. 4, Nº. 4, 2012, 67-77

JONES, Sonia. Alfonsina Storni. Boston: Twayne Publishers, 1979.

KOMAI, Mutsuko. “La evolución de la representación de la ciudad en las poesías de Alfonsina Storni”. Elia Saneleuterio y Mónica Fuentes del Río (eds.), Femenino singular. Revisiones del canon literario iberoamericano contemporáneo. Universidad de Salamanca, 2021, págs. 23-35 https://doi.org/10.14201/0AQ0318

MASIELLO, Francine. Entre civilización y barbarie. Mujeres, Nación y Cultura literaria en la Argentina moderna. Trans. Martha Eguía. Rosario, Argentina: Beatriz Viterbo, 1997.

MASIELLO, Francine. Refusing Ventriloquies: the Poetics of Alfonsina Storni. Between civilization & barbarism: women, nation, and literary culture in modern Argentina. University of Nebraska Press, 1992, 187-200.

MENDOZA, Antonio. La educación literaria. Bases para la formación de la competencia lecto-literaria. Málaga, Aljibe, 2004.

MENDOZA, Antonio. Literatura comparada e intertextualidad, Madrid, La Muralla 1994.

MILLER, Beth Kurti. Women in Hispanic Literature: Icons and Fallen Idols, Berkeley, University of California Press, 1983.

MORELLO-FROSCH, Marta. “Alfonsina Storni: The Tradition of the Feminine Subject.” Bergmann et al. Women, Culture, and Politics in Latin America. University of California Press, 1992. 90-104.

MORELLO-FROSCH, Marta. “Autorrepresentaciones de lo femenino en tres escritoras de la literatura latinoamericana.” La nueva mujer en la escritura de autoras hispánicas: Ensayos críticos. Juana A. Arancibia y Yolanda Rosas, eds. Montevideo: Instituto Literario y Cultural Hispánico, 1995. 143-154.

PÉREZ BLANCO, Lucrecio, La poesía de Alfonsina Storni, Villena, Madrid, 1975.

PHILLIPS, Rachel. Alfonsina Storni: From Poetess to Poet. London: Tamesis Books, 1975.

PLEITEZ, Tania. “Introducción”, a Alfonsina Storni, Mi casa es el mar, Madrid, Espasa, 2003.

RODRÍGUEZ GUTIÉRREZ, Milena. Lo que en verso he sentido: La poesía feminista de Alfonsina Storni. Granada: Universidad de Granada, 2007.

ROSENBAUM, Sidonia Carmen. “Alfonsina Storni”. Modern Women Poets of Spanish America. New York: Hispanic Institute in the United States, 1945. 205-227.

SALOMONE, Alicia N. Alfonsina Storni: mujeres, modernidad y literatura. Buenos Aires: Corregidor, 2006.

SANELEUTERIO, Elia. “Los viajes de ‘La Storni’ ”. El viaje en la literatura hispanoamericana: el espíritu colombino, coord. por Sonia Mattalía, María Pilar Celma Valero, Pilar Alonso Palomar, Iberoamericana, 2008, págs. 921-929.

SENSIDONI, Eleonora. Percorsi parabolici della poetica di Alfonsina Storni: l' iniziazione letteraria. Donne in movimento / coord. por Eliana Guagliano, 2011, 71-82.

SIERRA, Marta. “Scripts for Modern Mothers: Representations of Motherhood in Delfina Bunge and Alfonsina Storni”, Revista de Estudios Hispánicos, Vol. 45, Nº 1, 2011, 89-106.

SKLEDAR, Ana. El motivo de la muerte en la poesía de Alfonsina Storni. Verba hispanica: anuario del Departamento de la Lengua y Literatura Españolas de la Facultad de Filosofía y Letras de la Universidad de Ljubljana, 12, 2004, 33-42.

SKLEDAR, Ana. Feminismo y transgresión en las obras de Alfonsina Storni, Gabriela Mistral y Juana de Ibarbourou. Cuadernos de Aleph, 8, 2016, 108-127.

STORNI, Alfonsina. Antología mayor, Madrid, Hiperión, 1994.

STORNI, Alfonsina. Antología poética, Buenos Aires, Losada, 1961.

STORNI, Alfonsina. El dulce daño, 1918. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Irremediablemente, 1919. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. La inquietud del rosal, 1916. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Languidez, 1920. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Mascarilla y trébol, 1938. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Mundo de siete pozos, 1934. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Ocre, 1925. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Poemas de amor, 1926. Obra poética completa. Buenos Aires: Sociedad Editora Latinoamericana, 1964.

STORNI, Alfonsina. Polixena y la cocinerita, Buenos Aires, 1932.

SWANSON, Rosario M. de. "Triunfe el óvulo": ansiedad autorial y maternidad literaria en la poesía de Delmira Agustini y Alfonsina Storni. Hispanic journal, Vol. 33, Nº. 1, 2012, 23-36.

TITIEV, Janice G. "Alfonsina Storni: In and out of the canon." Poetry Criticism, 33, edited by Elisabeth Gellert and Ellen McGeagh, vol. 33, Gale, 2001. Gale Literature Resource Center, link.gale.com/apps/doc/H1420036293/LitRC?u=anon~a3063a14&sid=googleScholar&xid=468b16f4. Originally published in Monographic Review, vol. 13, 1997, pp. 310-318.

UNRUH, Vicky. “Alfonsina Storni’s Misfits: A Critical Refashioning of Poetisa Aesthetics”, en Performing Women and Modern Literary Culture in Latin America (pp. 30-51) University of Texas Press, 2006. https://www.jstor.org/stable/10.7560/709454.6

URTIAGA PRIETO, Francisco. Líneas de investigación del suicido. Ciencia policial: revista del Instituto de Estudios de Policía, 125 (Julio/Agosto), 2014, 63-78.

VON MUNK BENTON, Gabriele. “Recurring Themes in Alfonsina Storni's Poetry.” Hispania 33.2 (1950): 151-153.

YEN, Shirley, M. Tracie SHEA, Charles A. SANISLOW, Andrew E. SKODOL y Carlos M. GRILO. Rasgos de la personalidad como predictores prospectivos de intentos de suicidio. RET: Revista de Toxicomanías, 74, 2015, 3-12.

ZAPATA DE ASTON, Arcea Fabiola. Fuerza erótica y liberación: Un nuevo sujeto femenino en la poesía de Delmira Agustini, Juana de Ibarbourou y Alfonsina Storni. Diss. University of Iowa, 2002.

Téléchargements

Publiée

2024-07-10

Comment citer

SANELEUTERIO, Elia; BERGMANN, Emilie L. Los finales del yo: la poesía de Alfonsina Storni y la educación literaria a través de las figuras del suicidio. REVELL - REVISTA DE ESTUDOS LITERÁRIOS DA UEMS, [S. l.], v. 3, n. 36, p. 240–266, 2024. DOI: 10.61389/revell.v3i36.8304. Disponível em: https://periodicosonline.uems.br/index.php/REV/article/view/8304. Acesso em: 18 juill. 2024.